In de praktijk kom ik regelmatig tegen dat ouders uit elkaar gaan na een samenleving en zij wel de erkenning van de kinderen hebben geregeld, maar niet het gezamenlijk gezag. Soms zijn ze zich daarvan bewust, maar regelmatig ook niet. Helaas is in een situatie van scheiding dit onderwerp vaak gevoeliger en kan het alsnog krijgen van gezamenlijk gezag op weerstand stuiten. Maar wat is nu precies het verschil?
Wat is gezag?
Gezag over een minderjarig kind houdt zoveel in als de verplichting om een kind te verzorgen en op te voeden. Daarnaast houdt het de verplichting in het beheer te voeren over de bezittingen van de minderjarige en kan de ouder met gezag het kind wettelijk vertegenwoordigen.
Gezag kan eenhoofdig worden uitgeoefend, dat wil zeggen door één persoon, of door twee personen. In die laatste situatie wordt gesproken over gezamenlijk gezag. Gezag ligt meestal bij de ouders, maar kan ook in bepaalde situaties voor niet-ouders worden uitgeoefend.
Ouders die gehuwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, krijgen automatisch het gezag. Dit gezamenlijk gezag blijft in stand als deze ouders gaan scheiden. Als ouders geen huwelijk met elkaar hebben gesloten of geen geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, dan heeft in beginsel alleen de moeder het gezag. Ook als vader het kind heeft erkend. Erkenning betekent niet automatisch dat er ook gezag is. Na de geboorte kunnen ouders eenvoudig met hun DigiD het gezamenlijk gezag aanvragen. De overheid heeft dit sinds een aantal jaar heel eenvoudig gemaakt. De link naar deze handeling is hier weergegeven: https://www.rechtspraak.nl/Uw-Situatie/gezag/Paginas/Gezamenlijk-gezag-aanvragen.aspx.
Nog eenvoudiger zou het zijn als gezamenlijk gezag wel direct zou volgen uit de erkenning. In de rechtspraktijk lijkt hier een brede steun voor te zijn. Nu vaak vergeten wordt om het gezag goed te regelen, zijn er namelijk jaarlijks nog redelijk wat procedures om alsnog gezamenlijk gezag af te dwingen na een scheiding. Dit, terwijl het uitgangspunt van de wetgever is dat ouders samen het gezag dragen, ook na scheiding.
In sommige situaties is het mogelijk het gezamenlijk gezag te beëindigen. De toets hiervoor is streng gelet op het uitgangspunt van gezamenlijk gezag. Toch zijn er ouders die niet in staat zijn het gezag nog op een goede wijze vorm te geven. Dit kan zijn uit ziekte, onmacht, onkunde of onwil. In die situaties kan aan de rechter gevraagd worden om het gezamenlijk gezag te beëindigen en een van partijen eenhoofdig met het gezag te belasten.
Spelen er geen bijzondere omstandigheden en bent u destijds vergeten het gezag te regelen? Dan kunt u bij uw (ex)partner aangeven dat de wetgever het uitgangspunt van gezamenlijk gezag heeft gekozen en u dit graag direct en online wilt regelen. De uitkomst van een procedure hierover valt namelijk goed te voorspellen; zonder bijzondere omstandigheden wordt een verzoek tot gezamenlijk gezag door ouders toegewezen.
Over gezag zijn in de praktijk veel vragen. Niet alleen over het verkrijgen, maar ook over de uitoefening ervan. Mocht u vragen hebben hieromtrent, neem dan gerust contact op (sietske@goldhoornfamilierecht.nl / 0575820240).
Sietske Diepeveen-Goldhoorn